Portlar ve Konnektörler


Portlar ve konnektörler, anakart ile dış birimlerin iletişim kurmasına olanak sağlayan
bağlantı noktalarıdır. Portların bir kısmı kasanın içindedir ve bu portlara harddisk gibi kasa
içine monte edilen birimler bağlanır. Bazı portlarda kasa yüzeyinde anakarta monteli şekilde
bulunur. Bu portlara kasa dışından ulaşılır ve mikrofon gibi kasa dışında bulunması gereken
cihazlar bağlanır.

PS/2  portu:  Yeşil ve mor renklerde ayrı iki PS/2 portu olan anakartlar da
vardır. Bunlardan yeşiline fare, mor olanına ise klavye takılır. Buradaki porta
ise klavye ve fareden her ikisi de takılabilir. Tek olmasının sebebi günümüzde
USB klavye ve farelerin daha çok kullanılmasıdır. Eski tip anakartlara klavye ve
fare bağlamak için DIN bağlantı kullanılmaktadır.

2-9. USB 3.0, USB 2.0 Port: Her anakart üreticisi farklı sayıda USB (Universal
Serial Bus) port kullanabilir. Bu anakarta ( Resim 1.9 ) 6 adet USB 3.0 portu ve
2 adet USB 2.0 portu bulunmaktadır.  Bunlar,USB cihazların bilgisayara
bağlanmasını sağlar. USB cihazlar yeni yeni yaygınlaşmaktadır. USB portlara
neredeyse her tür harici cihaz bağlanabilir. Özelliği, seri ve paralel portlara göre
çok daha hızlı olması ve USB aygıtlar üzerindeki yeni USB portları aracılığı ile
uç uca çok sayıda cihazın zincirleme bağlanabilmesidir.
USB 3.0’lar 4.8 Gbps'e kadar veri aktarabiliyor. Bu, yaklaşık saniyede 600 MB
yapıyor. Ama bunlar teorik rakamlar. USB 3.0'ın 300 MB/s hızında kalacağı tahmin ediliyor.
Tıpkı USB 2.0'ın 60 MB/s veri iletmesi gerekirken 31-32 MB/s'de tıkanması gibi. Kısacası
USB 3.0, USB 2.0'dan 10 kat daha hızlıdır.




S/PDIF: Sayısal (dijital) ses çıkışı sağlayan birimdir. Bu birimle ses analog
dönüşümü yapılmadan doğrudan sayısal olarak çıkış birimine gönderilir.
Böylece ses analog yerine sayısal gideceğinden seste kayıp olmaz.




Dijital bilgi: Türkçe karşılığı sayısaldır. Bilgisayar dilinde “0” ve
“1”lerden oluşan bilgilerdir.


Analog bilgi:  Belli sınırlar içinde sürekli olarak değişen elektrik

sinyalidir.



Fireware (IEEE1394  – 6 pin, 4 pin) port: Bilgisayara çevre ürünleri
bağlanmasında kullanılan yüksek hızlı ara yüz bağlantısıdır. IEEE 1394
standardına dayalıdır. Dijital kameralar ve video kaydedici cihazların
bilgisayara bağlanıp daha hızlı veri aktarımı yapması için geliştirilmiştir.


e-SATA port:  e-SATA, haricî SATA anlamında, External SATA
demektir. Tek başına yeni bir standarttan ziyade, SATA standardı için
"dışarıya" bir uzatma olarak düşünebilirsiniz. e-SATA arabiriminin çıkış amacı,
bilgisayar dışına koyduğumuz haricî diskler için sağlıklı ve hızlı bir bağlantı
kurmaktır. Bu port haricî depolama için yaygın olarak kullanılan Hi-Speed USB
ve Firewire 400 (IEEE 1394b) gibi arabirimlerin özellikle performans
kısıtlamalarından kurtulurken uygulamada da kolaylık sağlıyor.


LAN (RJ-45) portu:  8 adet metal bağlantı noktası bulunan
konnektördür. Bilgisayarlar arası iletişimde ve bilgisayarların yerel ağa
bağlanmasında kullanılan ve ethernet olarak isimlendirilen bağlantı kablolarının
ucunda yer alır. Yerel ağa ve internete bağlanmak için kullanılır.


17. Ses giriş ve çıkışı:  Kulaklık ve 5+1, 7+1 gibi ses sistemleri takmak için
kullanılır.


Ses Girişi: Açık mavi renkte olan bu porta teyp, CD, DVD çalar ya da
diğer ses kaynakları bağlanabilir.







Ses Çıkışı: Açık yeşil renkte olan bu porta kulaklık, hoparlör takılabilir.

Mikrofon Girişi: Pembe renkte olan bu porta mikrofon takılabilir.

Başka anakartlarda farklı portlar da bulunmaktadır. Bunlar paralel port, seri port, VGA
portu ve DVI portu vb. Aşağıda bunlardan kısaca bahsedilmiştir.


Paralel Port(LPT-LinePrinTer): .25-pin’li port konnektörlere yazıcı, scanner
ve diğer aygıtlar takılabilir. Paralel portun 20 yıllık baskınlığından sonra şimdi
neredeyse tüm yazıcılar USB portu ile birlikte gelmektedir. Daha iyi modeller
bazen Firewire bağlantıyı önermektedir.


Seri Port (COM-Communication (İletişim Kapısı)): Seri port, kişisel
bilgisayarlarda kullanılan ilk genel amaçlı porttur. Bu 9-pin’li veya 25-pin ‘li
COM porta seri aygıtlar bağlanabilir.  Sadece son yıllarda daha hızlı ve
kullanımı kolay olan USB’nin baskınlığından dolayı seri portu daha az
kullanılır kılmıştır.


VGA Portu: 15-pin’li VGA portuna monitör bağlanır.  Anakartlarda onboard
olarak ifade edilen görüntü kartının anakart üstünde bulunması durumunda bu
port anakart üzerinde arka panelde bulunur.


DVI Portu :  Onboard (kart üstü) anakartlarda HDMI görüntü veren ekran
kartları bağlanmış ise arka panelde DVI portu bulunur.


Bahsettiklerimiz sadece en sık kullanılan  ve sizin en çok karşılaşacaklarınızdır.
Modülleri işledikçe daha az kullanılan portları ve nerede kullanıldıklarını göreceksiniz.
Anakart üzerinde kasa içinden ulaşılabilen portlar da bulunur. Bunlar IDE portu,
Disket sürücü portu, anakart ile bütünleşikse SCSI portudur. Bu portlara takılan yassı
kablolar aracılığı ile anakartımıza sabit disk,  CD sürücü, Blue-Ray, DVD-Rom, disket
sürücü gibi dahili cihazları bağlarız.


1.Floppy Bağlantısı:  Disket sürücüsünün anakarta bağlanması için kullanılır.
Bağlantı yapılırken Floppy kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin anakart
üzerindeki bağlantı noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir.


2.IDE  bağlantısı:  Hard disk, CD ve DVD sürücülerinin anakarta bağlanması
için kullanılır. Bağlantı yapılırken IDE kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin
anakart üzerindeki bağlantı noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir.
Bir IDE portuna birden fazla cihaz bağlanacaksa MASTER ve SLAVE cihazlar
jumper ayarları ile belirlenmelidir.


3.SATA konnektörleri: Serial ATA (SATA) birimi ise son zamanlarda hızla
yaygınlaşmaktadır. SATA saniyede 150 MB veri akışını desteklemektedir.
SATA kabloları çok daha incedir. SATA ara birimini destekleyen bir sabit disk
seçilirken, seçilen anakarta da dikkat edilmelidir. Çünkü standart IDE bağlantı
noktalarına bağlamak mümkün değildir.


Fan konnektörleri:  Soğutucu fanların kablosunun takıldığı konnektörlerdir.
12V’ta 350mA~740mA ya da 1A~2.22A(26.64W)’de çalışmaktadır. Fan
kablosunu takmayı unutmamalısınız. Aksi takdirde sistem içinde yetersiz hava
akışından dolayı anakart zarar görebilir. CPU fan mikroişlemci için tasarlanmış
ve devir kontrolü de bulunan bir türüdür. Kasa üzerindeki diğer fanlar içinde
konnektörler bulunur.


5.  Dijital audio konnektör:  Bu konnektörler, dijital seslerin çıkışı için
kullanılır.


6. USB konnektörler:  Çeşitli çevre birimlerinin anakarta bağlanmasını
sağlayan portlardır. Yazıcı , video kamere vb. birçok cihaz bu portları kullanır.
Bir anakartın üzerinde ve yanında USB port bulunabilir. Yan tarafta bulunan
USB portlara kasanın arka kısmından ulaşılabilir(bk.  resim 1.9). Anakartın
üzerinde bulunan USB portlar ise ara kablolar ile kasanın ön veya yan tarafına
uzatılabilir


9. İşlemci soketi : Anakart üzerinde işlemciyi takmak için bir soket veya slot
bulunur. Soket, yassı dikdörtgen şeklindeki işlemciler için iki düzlem üzerine
(enine ve boyuna) uzanan iğnelerin oturduğu yuvaya verilen addır.

10. Bellek yuvaları: Sistem belleklerinin takıldığı yerlerdir.


11.  BIOS ve  BIOS pili  :  BIOS’da anakartta sistem açılışında gerekli olan
bilgiler ve sistemin neleri desteklediği ile ilgili bilgiler mevcuttur. BIOS Pili ise
anakart üzerinde elektrik akımı olmadığı durumlarda bazı önemli bilgilerin
tutulması amacıyla kullanılan çok küçük bir güce sahip pildir.